Het gedachtegoed van informatievrijheid kent een aantal kernbegrippen.
Informatievrijheid
Informatievrijheid is een grondrecht. Voor ons is dat vastgelegd in art. 10 van het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens, dat zowel de vrijheid van meningsuiting als het recht op het verkrijgen van meningsuiting regelt.
Dat recht is - net als andere grondrechten - niet onbegrensd. Er moet ook rekening worden gehouden met de (economische) belangen van informatieproducenten. Waar het op aan komt is een rechtvaardig evenwicht. Dat verlangt voortdurende aandacht van burgers en politici.
Intellectuele eigendom
Hoewel het begrip "intellectuele eigendom" breed ingang heeft gevonden, berust het eigenlijk op een misverstand, want naar juridische maatstaven is het niet een vorm van eigendom. Ook naar economische maatstaven is het iets anders: eigendommen die je weggeeft ben je kwijt, terwijl je informatie kunt delen zonder dat je die krijt raakt en zelfs zonder dat die slijt.
Vrije software
Vrije software is in essentie software die vrijelijk aan anderen ter beschikking wordt gesteld, onder de voorwaarde dat eventuele verbeteringen op die software ook weer vrijelijk aan de gemeenschap beschikbaar worden gemaakt. Daarom wordt bij zulke software altijd de broncode beschikbaar gemaakt en noemt met het ookwel opensource-software. Omdat de vrijheid om te gebruiken, te verbeteren en te distribueren van veel groter belang zijn geniet de term vrije software echter de voorkeur. Sommige mensen gebruiken de term FLOSS (Free Libre Open Source Software) om deze discussie in het midden te laten.
Vrije software wordt tegenwoordig veel gebruikt. Er is een stroming die vooral het principiële karakter van vrije software benadrukt. Maar vrije software is tegenwoordig ook populair in het commerciële bedrijfsleven, want vrije software spaart op "transactiekosten", en leidt tot superieure producten, omdat een wereldwijde gemeenschap aan vrije software sleutelt.
Vrije software staat niet los van het auteursrecht. Integendeel, vrije software maakt juist een bijzonder gebruik van auteursrecht: de rechthebbende van vrije software verleent aan eenieder die zijn software wil gebruiken een kosteloze licentie, die niet verplicht tot betaling, maar wel tot het naleven van de vrije software beginselen.
Zie verder http://nl.wikipedia.org/wiki/Vrije_software
Vrije Content
Vrije content is generalisatie van de vrije software-filosofie. Zie bijvoorbeeld het Vrijschrift-initiatief Vrije schoolboeken