Geschiedenis

Ontstaan

Het idee om Vrijschrift als organisatie op te zetten ontstond in 1998. Vrijschrift is ontstaan uit de onvrede dat het FSF gedachtengoed niet vertegenwoordigd was in Nederlandstalige gebieden. Opensource was wel vertegenwoordigd met een wat hoog commercieel karakter, maar dat is vandaag de dag niet anders: meestal zijn mensen die opensource in de mond nemen praktisanten die minder binding hebben met ethiek. De waarheid is simpel: zonder bedrijfeconomische motieven groeit vrije software slechts beperkt en zonder idealisme is er niet eens vrije software. Vrijschrift spreekt altijd over vrije software in plaats van opensource en het woord vrij zit met reden in de naam van de stichting: beschikbare - open - broncode is slechts een kenmerk terwijl de vrijheid om de software te gebruiken, te veranderen en te distribueren de essentie is waar alles om draait.

Teloorgang publiek domein

In die tijd was Vrijschrift ook bedoeld om vrije producten zoals muziek en software en boeken uit het publiek domein te stimuleren. Een belangrijke wens was het opzetten van een mirrorsite voor Project Gutenberg en XS4ALL besloot ons te helpen met de hosting. Een nadere studie bracht echter aan het licht dat er veel werken wel in het publieke domein vallen in de VS maar in Nederland en Europa helaas niet. Zondermeer is het spijtig dat ons eigen culturele erfgoed niet beschikbaar is en Brusselse regels die de auteursrechttermijn oprekken zijn ronduit nefast. De dreiging van rechtszaken was reden om de mirror van project Gutenberg geheel af te blazen.

Softwarepatenten

In 2001 bleek een defensieve insteek noodzakelijk om te voorkomen dat een onzinnige richtlijn uit Brussel tot gevolg zou hebben dat softwarepatenten een vastere voet binnen onze samenleving zou krijgen. Vrijschrift nam langzaam de rol van VOSN op dit vlak over en groeide uit tot een van de meest invloedrijke coalitiepartners binnen de FFII.

Vrije schoolboeken

Een van de basisgedachten achter Vrijschrift is dat als je vrije software kan maken - met de vrijheid om te kopiëren, bestuderen, veranderen en distribueren middels de GPL - je dat principe ook kan toepassen op andere vakgebieden zoals werktuigbouw en leermiddelen. Een project om met een consortium aan de slag te gaan met vrije leermiddelen is in 2003 mislukt, de Europese Commissie zag de enorme kans voor de samenleving niet liggen. Het was wel een reden om naar de notaris te stappen om van Vrijschrift een rechtspersoon te maken.

Het bestuur

Het eerste interim bestuur bestond uit bestuursleden HenkDeBoer en RoelofFopma, secretaris JobBaas en initiatiefnemer WiebeVanDerWorp. In de tussentijd werd de organisatie sterker en kreeg meer symphatisanten door met name de strijd tegen softwarepatenten. In 2004 werd het interimbestuur vervangen en kwam een vast bestuur tot stand bestaande uit bestuursleden ArendLammertink en MichelVanDerKlei, secretaris AnteWessels, penningmeester JeroenDekkers en voorzitter WiebeVanDerWorp. Michel had het zakelijk te druk en daarvoor in de plaats is in 2006 JeroenHellingman gekomen, waarmee ook de belangen van Project Gutenberg beter behartigd worden.

De besturen hebben altijd de wens gehad om democratisch te opereren, niet in de laatste plaats omdat Vrijschrift een stichting en geen vereniging is. Daarom is er een advieslaag van mensen die Vrijschrift ondersteunen. Deze mensen worden op uitgenodiging verzocht om deelname.

Na de strijd in Brussel

Hoewel de dreiging van softwarepatenten niet van de baan bleef was de verwerping van de richtlijn door het Europees Parlement in 2005 een moment van rust en kon de stichting zich meer focussen op andere belangrijke zaken zoals IPRED. Je zou kunnen stellen dat Vrijschrift leed aan een burn out omdat de softwarepatentenrichtlijn zoveel van iedereen gevergd had. In 2007 waren de gelederen weer gesloten en nam Vrijschrift deel de NEN-commissie om OOXML in goede banen te leiden. Als paraplu-organisatie voor OpenStreetMap heeft Vrijschrift bijgedragen aan het enorme succes - Nederland staat geheel op de vrije kaart - en het hosten van het vertaalproject is een actie die op wereldschaal van belang is. XS4ALL sponsort nog steeds het dataverkeer.

Situatie nu

Anno 2008 is het ronduit droevig te noemen dat de overheid - na 5 jaar aandringen - nog steeds geen oog heeft voor vrije leermiddelen. Inmiddels is Vrijschrift een paraplu-organisatie voor OpenStreetMap België en heeft Vrijschrift de actie van Trend Micro om eindgebruikers aan te vallen krachtig veroordeeld via een internationale boycott. Tijdens de bestuursvergadering van maart 2008 is besloten om de term 'freedom of information' breder te implementeren om de tendens van overheden om 'big brother' te gaan spelen (u heeft immers niets te verbergen... toch?) te breken.